Heat Stroke การขาดน้ำ และ ความร้อน สามาถคร่าชีวิตได้

Heat Stroke คืออะไร

คือภาวะที่ร่างกายไม่สามารถปรับตัวกับความร้อนที่สูงขึ้นมากได้อย่างเหมาะสม  เป็นผลให้เกิดความเสียหาย ต่ออวัยวะทุกส่วนได้อย่างกว้างขวางและรุนแรง  บุคคลที่มีความเสี่ยงสูง ได้แก่ ทหารเกณฑ์ ผู้ที่เข้ารับการฝึกทางทหารโดยปราศจากการเตรียมตัว นักกีฬา sport Outdoor ทั้งในช่วงฝึกซ้อม และแข่งขัน และ ผู้ที่ทำงานในสภาพอากาศที่ร้อน

เกิดอาการ ได้ตั้งแต่ อ่อนเพลีย กล้ามเนื้อเกร็งเป็นตะคริว หน้ามืด เป็นลม หมดสติ ชักเกร็ง และทำให้เสียชีวิตได้

เป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องรีบรักษา

เกิดจากอะไร

Heat Stroke เกิดจาก การอยู่ในที่มีอุณหภูมิสูงมาก ร่วมกับการขาดน้ำและเกลือแร่ และร่างกายไม่สามารถปรับตัวระบายความร้อนได้ทันท่วงที

อาการของ Heat Stroke เป็นอย่างไร

จะมีอุณหภูมิร่างการสูงเกิน  40.5 C   และมีอาการดังต่อไปนี้ตามความรุนแรงที่เป็น

เริ่มปวดศีรษะบีบๆ

เวียนหัว หน้ามืด จะเป็นลม

ไม่มีเหงื่อออกแม้จะร้อนมาก

ผิวแดง ร้อน แห้ง

เป็นตะคริวตามกล้ามเนื้อ

คลื่นไส้อาเจียน

หน้ามืดเป็นลม

Heart rate เร็ว ตลอดเวลาแม้พัก

หายใจเร็วและหายใจตื้น

พูดจาสับสน เบลอ และหมดสติ

ชักเกร็งได้

 

ปัจจัยเสี่ยงที่เป็น Heat Stroke ได้ง่ายคือ

อากาศที่ร้อนมาก โดยเฉพาะการเกิด heat Wave

ดื่มน้ำไม่พอ ร่างกายขาดน้ำ

ออกกำลังกายอย่างหนัก

ใส่เสื้อผ้าที่หนาและไม่ระบายอากาศ

ผู้สูงอายุ 65 ปี  เด็กเล็ก ต่ำกว่า 4 ปี ( ใน case ที่ลืมเด็กไว้ในรถ)

ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว อาทิ เบาหวาน อ้วน โรคไต โรคหัวใจ

ผู้ที่ทานยาบางชนิด เช่น ยาแก้แพ้ ยาขับปัสสาวะ ยาลดความดันบางประเภท

ดื่มหรือทาน เครื่องดื่ม ที่มี คาเฟอีนและ Alcohol

 

วิธีป้องกัน

หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายเวลาที่อากาศร้อนจัด เช่นเลือกเวลาออกกำลังกายตอน เช้า และเย็น

หลีกเลี่ยง High intensity exercise ในขณะอากาศร้อนมากๆ

ดูอุณหภูมิก่อนออกกำลังกาย ถ้าเกิน  38 c ควรหลีกเลี่ยง หรือเตรียมตัวให้พร้อม

ถ้าจำเป็นต้อง Train เพื่อให้ร่างกายทนความร้อน ต้องค่อยๆ เริ่ม และเพิ่มระยะเวลาแบบค่อยเป็นค่อยไปเพื่อฝึกให้ร่างกายปรับตัว

สวม เสื้อ กางเกง ที่ระบายอากาศ ความร้อนได้ดี

ไม่ควรฝึกอดน้ำ หรือกินน้ำน้อยๆ ซึ่งอันตรายมาก

ต้องดื่มน้ำให้เพียงพอ เป็นสิ่งสำคัญมาก  และอาจดื่มเพิ่มกว่าปกติก่อนออกกำลังกาย รวมถึง  Sports Drink เพื่อกันการขาดเกลือแร่

การออกกำลังแบบ Sport outdoor  ในอากาศร้อนมากๆ  แนะนำให้ดื่มน้ำก่อนออกกำลัง  700 ml ก่อนออกกำลัง 2 ชั่วโมง และพิจารณาดื่ม Sports Drink ประมาณ 250 ml ก่อนออกกำลังกายเช่นกัน

ทุก 20 นาทีของการออกกำลังกาย  ให้ดื่มน้ำประมาณ 250 ml  แม้ว่าจะไม่หิวน้ำ

สังเกตสีปัสสาวะ ถ้าเข้มมาก แสดงว่าร่างกายขาดน้ำ  รีบดื่มน้ำเพิ่ม ให้ปัสสาวะใสขึ้น

(จากรูป สีปัสสาวะ Dehydrate แสดงว่าเริ่มขาดน้ำ ดื่มน้ำเพิ่มได้เลย)

หลีกเลี่ยง เครื่องดื่ม หรือ Energy gel ที่มี คาเฟอีน  หรือ alcohol พวกนี้จะทำให้คุณปัสสาวะมากขึ้น เสียน้ำมากขึ้น

 

การปฏิบัติตัวเมื่อพบคนที่สงสัยว่าเป็น Heat Stroke

 

ภาวะ Heat Stroke ถือว่าเป็น ภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์  ควรเรียกเจ้าหน้าที่พยาบาล

 

 

ระหว่างนี้  การปฐมพยาบาลเบื้องต้น หลักการคือทำให้ร่างกายเย็นลง

ย้ายผู้ที่สงสัยว่าจะเป็น มาในที่อุณหภูมิเย็น เช่น ห้องปรับอากาศ ถ้าไม่มี มาในที่อากาศถ่ายเทสะดวก หรือเป่าพัดลม

ใช้ฟองน้ำเช็ดตัว ให้ตัวเย็นลง  หรือฉีดละอองน้ำให้ทั่วตัว

ใช้น้ำแข็งประคบตาม ขาหนีบ รักแร้ คอ หลัง เพื่อลดอุณหภูมิกาย

 

นำส่ง โรงพยาบาล

เท่านี้คุณก็สามารถ ป้องกัน และสังเกตตัวเองจาก Heat Stroke ได้แล้ว แถมยังช่วยคนอื่นได้ด้วย

 

เรียบเรียงโดย

Avarin Medical and health Team

 

ที่มา

1. Mayo Clinic
2. Web MD
3. Emedicine Health
4. Ramathibodi Blog spot