Mitochondria โรงงานผลิตพลังงานของนักวิ่ง

 

ถ้าเราจะวิ่งให้ดีขึ้น ทำ New PB หรือออกกำลังกายให้ร่างกายฟิตและแข็งแรงขึ้น เราต้องมีกลไกการปล่อยพลังงานให้มากพอและดีพอ เพื่อให้เราออกกำลังกายได้หนักนาน และมีคุณภาพ ขึ้น

หน่วยย่อยในเซลล์ของเรา ที่ช่วยในการสร้างพลังงาน เราเรียกว่า ไมโทคอนเดรียครับ เปรียบเสมือนโรงงานผลิตพลังงาน

ไมโทคอนเดรียทำหน้าที่อะไรบ้าง?

ไมโทคอนเดรียมีหน้าที่ในการสร้างพลังงานในรูป ATP ซึ่งอยู่ในระดับเซลล์ ทำให้เรามีพลังในการออกกำลังกายหรือใช้ชีวิตประจำวัน

กล้ามเนื้อของเรามีเซลล์มากมาย และในแต่ละเซลล์ก็มีไมโทคอนเดรียอยู่ภายใน

การที่นักกีฬาจะพัฒนาความสามารถได้ ต้องมีไมโทคอนเดรียที่มากขึ้นและมีคุณภาพดีขึ้น (Quantity and Quality ขอเรียกว่า – 2Q ที่ต้องไปคู่กัน)

ทำอย่างไรให้มีไมโทคอนเดรียมากขึ้นและดีขึ้น?

สิ่งที่ทำได้ 80% มาจากการออกกำลังกาย ได้แก่:

การออกกำลังกายแบบแอโรบิก (Aerobic exercise)

การออกกำลังกายแบบ HIIT – Interval

การทำ Strength Training

การออกกำลังกายที่ถูกสัดส่วนจะช่วยให้ไมโทคอนเดรียมีมากขึ้นและมีคุณภาพดีขึ้น

นอกจากนี้ยังต้องดูแลเรื่องอาหารที่ดีและการพักผ่อนที่เพียงพอคู่กันไปครับ

เมื่อเรามี 2Q ที่ดี สิ่งที่เกิดขึ้นในทางกีฬา

1. เราอึดขึ้น วิ่งได้นานขึ้นและทนทานมากขึ้น
2. เราวิ่งได้เร็วขึ้นและหนักขึ้น
3. เราทนต่อความล้าได้มากขึ้น
4. เราหายเหนื่อยเร็วขึ้น
5. ร่างกายแข็งแรงขึ้นและเจ็บป่วยน้อยลง

แล้วเราจะวัดได้อย่างไรว่าเรามีไมโทคอนเดรียมากขึ้นและคุณภาพดีขึ้น?

สามารถวัดได้หลายวิธี เช่น:

1. ตรวจ VO2 Max แล้วพบว่าค่า VO2 Max สูงขึ้น
2. ตรวจ Lactate แล้วสามารถขยับความเร็วได้มากขึ้นที่จุด LT2
3. HR Recovery Time ลดลง คือหายเหนื่อยเร็วขึ้น
4. Body Composition เปลี่ยนในทางที่ดีขึ้น เช่น % ไขมันลดลง

ซึ่งบางวิธีเกี่ยวข้องกับความแข็งแรงของหัวใจด้วย ส่วนตัวคิดว่า HR Recovery Time ค่อนข้างบอกได้ชัดเจนกว่าครับ

อะไรที่ทำลาย 2Q ของไมโทคอนเดรีย

สิ่งที่ทำให้โรงงานผลิตพลังงานของเราแย่ลง ได้แก่:

1. การไม่ออกกำลังกาย
2. การกินอาหารที่ไม่ดี ขาดสารอาหารบางชนิด
3. การนอนหลับไม่เพียงพอ
4. การฝึกซ้อมที่หนักเกินไป
5. ความเครียด
6. การเจ็บป่วย
7. อายุที่มากขึ้น
8. การใช้สารต่าง ๆ เช่น แอลกอฮอล์และยาบางชนิด

บางอย่างหลีกเลี่ยงได้ บางอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ครับ

สรุป

ไมโทคอนเดรียเป็นสิ่งที่สำคัญมากในการแข่งขันกีฬา รวมถึงชีวิตประจำวัน กลไกเหล่านี้ลึกซึ้งและมีรายละเอียดมากมาย

การออกกำลังกายที่ไม่ซับซ้อนสามารถช่วยกระบวนการที่ซับซ้อนให้ทำงานได้ดีขึ้นโดยอัตโนมัติ เพียงแค่ขยับตัวเป็นประจำ ออกกำลังกายและเล่นกีฬา สิ่งเหล่านี้ก็ช่วยให้ดีขึ้นแบบง่าย ๆ ครับ

 

หมอแอร์

 

ตรวจ VO2 Max: https://www.avarinshop.com/product-category/health/service/check-up/vo2-max/

ตรวจ Lactate Test: https://www.avarinshop.com/product/lactate-test/