Orthorexia เมื่อกินดีกลายเป็นปัญหา

Orthorexia Nervosa: เส้นบางๆ ระหว่างสุขภาพดี กับ ความล้นขอบในการกิน

ในยุคที่การดูแลสุขภาพและการเลือกกินอาหารที่ดีต่อร่างกายเป็นที่นิยม หลายคนเริ่มให้ความสำคัญกับโภชนาการมากขึ้นครับ  แต่บางครั้งความใส่ใจเหล่านี้อาจเกินขอบเขต จนกลายเป็น “Orthorexia Nervosa” หรือที่เรียกกันว่า โรคกินอาหารเคร่งครัดเกินไป  ภาวะนี้ไม่ได้พูดถึงมากนัก แต่กำลังเป็นปัญหาที่เพิ่มขึ้นในหมู่คนรักสุขภาพครับ

Orthorexia Nervosa คืออะไร?

Orthorexia Nervosa เป็นภาวะที่เราหมกมุ่นกับการกินอาหารที่ “บริสุทธิ์” หรือ “ดีต่อสุขภาพ” อย่างเคร่งครัด จนเกิดผลกระทบต่อร่างกาย จิตใจ และการใช้ชีวิตในสังคม

คนที่มีภาวะนี้อาจใช้เวลามากในการวางแผน ค้นคว้า และเตรียมอาหารที่เชื่อว่าดีต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงอาหารที่คิดว่าเป็นอันตราย เช่น อาหารที่มีน้ำตาล ไขมัน หรือสารกันบูด  ต่างๆ มากเกินไป

สัญญาณที่ควรระวัง

• หมกมุ่นกับโภชนาการ ใช้เวลามากเกินไปในการคิดหรือค้นคว้าเกี่ยวกับอาหาร
• ความกังวลที่มากเกินไป: รู้สึกผิดหรือตำหนิตัวเองเมื่อไม่ได้กินอาหารที่คิดว่าดี
• การแยกตัวจากสังคม: หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกินอาหารนอกบ้าน เพราะกลัวว่าอาหารจะไม่บริสุทธิ์
• ผลกระทบต่อสุขภาพ: น้ำหนักลดจนเกินไป ร่างกายอ่อนเพลีย หรือขาดสารอาหาร

สาเหตุที่ทำให้เกิด Orthorexia

• แรงกดดันจากสังคม: การโปรโมตอาหารเพื่อสุขภาพในสื่อหรือโซเชียลมีเดีย
• ความต้องการควบคุมชีวิต: ความรู้สึกว่าการควบคุมการกินช่วยให้ชีวิตมั่นคงและมีเป้าหมาย
• ความกลัวต่อโรคภัย: การกลัวการเจ็บป่วยจนพยายามหลีกเลี่ยงอาหารที่คิดว่าไม่ปลอดภัย

ผลกระทบที่ตามมา ที่เราเคร่งครัดมากเกินพอดี

1 ต่อร่างกาย: การขาดสารอาหารอย่างรุนแรง น้ำหนักตัวลดต่ำเกินไป หรือระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ

2 ทางจิตใจ: เกิดความเครียด วิตกกังวล และอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้า

3 ต่อความสัมพันธ์ : ความเคร่งครัดอาจทำให้เกิดความขัดแย้งกับคนรอบข้าง หรือการแยกตัวออกจากกิจกรรมทางสังคม

สำรวจตัวเอง ถ้าเริ่มมี เราลองทำตามนี้ครับ

1 ปรับมุมมองต่ออาหาร

การกินอาหารเพื่อสุขภาพไม่ใช่เรื่องผิด แต่เราควรเข้าใจว่าอาหารทุกชนิดมีบทบาทในร่างกาย ไม่จำเป็นต้องมองว่าอาหารบางชนิด “ดี” หรือ “แย่” เกินไป

2 หาความสมดุลในชีวิต

การเลือกอาหารที่มีประโยชน์ควรเป็นเพียงส่วนหนึ่งของชีวิต ไม่ใช่ทั้งหมด การผ่อนคลายตัวเองจากกฎเกณฑ์ที่เข้มงวด เช่น การกินอาหารตามใจบ้างในบางมื้อ ช่วยลดความตึงเครียดและสร้างความสุข

3 ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

หากพบว่าตนเองหรือคนใกล้ตัวมีพฤติกรรมที่เข้าข่าย ควรปรึกษาแพทย์หรือนักจิตวิทยา เพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้อง

การรู้จัก  Orthorexia Nervosa เป็นสิ่งสำคัญ เพราะการกินเพื่อสุขภาพที่แท้จริงไม่ควรทำให้เราสูญเสียสุขภาพกาย จิตใจ หรือความสัมพันธ์ หากเราหรือคนใกล้ตัวกำลังเผชิญกับปัญหานี้  อาจต้องได้รับความช่วยเหลือครับ

กินดี ใช่แค่กินเคร่ง แต่คือการกินที่ พอดีกับร่างกายของเรา และมีความสุข ครับ

 

หมอแอร์